وجود قبر پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در مسجد ایشان، با وجود نهی از قرار دادن قبور در مساجد

علما چه در گذشته و چه در دوران مادرباره‌ی این قضیه سخن گفته‌اند و به کسانی که با استدلالبه وجود قبر پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در مسجد ایشان،مسجد قرار دادن قبرها یا قرار دادن قبور در مساجد را جایز دانسته‌اند،پاسخ داده‌اند. اینجا به ذکر فتاوای برخی از علمای محققدر این مورد خواهیم پرداخت که به بیان شبهه‌ای که در سوالآمده می‌پردازد.

۱- شیخ عبدالعزیز بنباز ـ رحمه الله ـ می‌گوید:

«اینجا شبهه‌ای هست کهقبرپرستان به آن متوسل می‌شوند، و آن وجود قبر پیامبر ـ صلیالله علیه وسلم ـ در مسجد ایشان است. پاسخ چنین است که صحابه ـرضی الله عنهم ـ ایشان را در مسجدشان به خاک نسپردند بلکه در خانه‌یعائشه ـ رضی الله عنها ـ دفن کردند. اما هنگامی که ولید بن عبدالملک[خلیفه‌ی اموی] در پایان قرن اول هجری مسجدالنبی ـ صلی الله علیه وسلم ـ را توسعه داد، حجره‌یعائشه را وارد مسجد کرد که کارش اشتباه بود و علما این کار را انکار کردند،اما وی اعتقاد داشت این کار برای توسعه‌ی مسجداشکالی ندارد.

بنابراین جایز نیست که انسان مسلمان از اینقضیه برای ساختن مساجد بر قبور یا دفن اموات در مساجد استدلالکند، زیرا این مخالف با احادیث صحیح است و همچنیناز وسائل شرک توسط اصحاب قبور است» مجموع فتاوی الشیخ بن باز (۵/۳۸۸ – ۳۸۹).

۲- از شیخ محمد بن صالح العثیمین ـ رحمه اللهـ درباره‌ی حکم نماز در مسجدی که قبر در آن قرار دارد پرسیدهشد. ایشان گفتند:

«نماز در مسجدی که قبر در آن قرار دارد دو حالت دارد:

اول اینکه قبر پیش از بنای مسجد در آنجا وجود داشت،یعنی بعدا بر روی قبر مسجد بنا کرده‌اند. در این حالتواجب است که این مسجد ترک شود و در آن نماز خوانده نشود، و کسی که آنرا ساخته باید ویرانش کند [زیرا آنجا در اصل قبر است ونباید مسجد باشد] و اگر چنین نکرد بر ولی امر مسلمان واجب استکه آن را ویران کند.

نوع دوم این است که مسجد پیش از قبر وجود داشته باشد،یعنی پس از بنای مسجد، میت را در آن دفن کرده باشند. دراین حالت واجب است که قبر نبش شده و میت را از آن بیرون آورند ودر قبرستان به همراه دیگر مردم دفن کنند.

اما در مورد خود مسجد، نماز خواندن در این مسجد جایز استولی به شرط آنکه قبر در برابر نمازگزاران نباشد، زیرا پیامبر ـصلی الله علیه وسلم ـ از نماز خواندن به سوی قبور نهیکرده‌اند.

اما قبر پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ که مسجدنبوی آن را در بر گرفته… واضح است که مسجد النبی ـ صلی اللهعلیه وسلم ـ پیش از وفات ایشان ساخته شده، بنابراین مسجدالنبی بر روی قبر بنا نشده است. همینطور مشخص است کهپیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در مسجد دفن نشده است، بلکه درخانه‌ی خود که جدا از مسجد بود به خاک سپرده شدند. در دوران ولید بنعبدالملک، یعنی در سال ۸۸ هجری، ایشان به عمربن عبدالعزیز که امیر مدینه بود نامه نوشت تا مسجد نبویرا ویران کرده و سپس خانه‌های همسران پیامبر ـ صلی اللهعلیه وسلم ـ را به آن اضافه کند. عمر بن عبدالعزیز سران و بزرگان مردمرا جمع کرد و نامه‌ی ولید بن عبدالملک را برایشان خواند. امااین کار برایشان سخت و ناراحت کننده بود و گفتند: ترک آن برهمین حالت برای عبرت گرفتن بهتر است. نقل است که سعید بنمسیب، وارد کردن حجره‌ی عائشه ـ رضی الله عنه ـ [که قبرپیامبر صلی الله علیه وسلم در آن قرار داشت] به مسجد را انکارنمود و گویا می‌ترسید که قبر به عنوان مسجد قرار داده شود.بنابراین عمر بن عبدالعزیز بن ولید بن عبدالملک نامه نوشت، اماولید کسی به نزد وی فرستاد و امر نمود تا دستورش انجامگیرد و عمر نیز راهی جز اجرای دستور نداشت.بنابراین می‌بینی که قبر پیامبر ـ صلی اللهعلیه وسلم ـ را داخل مسجد قرار نداده‌اند و همینطور بر قبرایشان مسجد ساخته نشده، و در نتیجه کسی نمی‌تواند ازاین حادثه برای دفن مردگان در مساجد یا بنای مساجد برقبور دلیل بیاورد، و از پیامبر ـ صلی الله علیهوسلم ـ ثابت است که فرمودند: لعنت الله بر یهود و نصاری [که] قبورپیامبرانشان را مسجد قرار دادند ایشان این را در حالیگفتند که در بستر وفات بودند و امت خود را نسبت به کاری که آنان کردند هشدارمی‌داد. و هنگامی که ام سلمه ـ رضی الله عنها ـ درباره‌یکلیسایی که در حبشه دیده بود و تصاویری که درآن بود سخن گفت، فرمودند: آن‌ها اگر فردی صالح یا بنده‌اینیکوکار در میان‌شان از دنیا می‌رفت، بر قبرش مسجدیمی‌ساختند. آنان بدترین خلق نزد الله هستند. همچنین از ابنمسعود ـ رضی الله عنه ـ روایت است که پیامبر ـ صلی اللهعلیه وسلم ـ فرمودند: از بدترین مردم کسانی هستند کهقیامت فرا می‌رسد در حالی که زنده‌اند، و کسانی که قبوررا مسجد قرار می‌ٔدهند این روایت را امام احمد با سندخوب (جید) روایت کرده است.

و مومن راضی نمی‌شود که راه یهودیان ونصرانیان را در پی گیرد و از بدترین مخلوقات باشد» مجموعفتاوی الشیخ ابن عثیمین (۱۲/۲۹۲).

والله اعلم