Farz haccı mı edâ etsin yoksa elindeki malı, sadaka olarak fakir komşusuna mı versin?

Hamd,yalnızca Allah’adır.

İlimehlinin çoğunluğu, haccın, gücü yeten herkesin derhal yerinegetirilmesi gereken bir farz olduğu görüşünevarmışlardır.

İbn-iKudâme -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“Kendisinehac farz olan ve haccı edâ etmeye imkân bulan kimsenin, onu derhal yerinegetirmesi gerekir.Haccı geciktirmesi veya ertelemesi câiz değildir.Ebu Hanife ve Mâlik böyle demişlerdir.

NitekimAllah Teâlâ hac hakkında şöyle buyurmuştur:

.. وَلِلّهِِ عَلَى النَّاسِ حِجُّالْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِيٌّعَنِ الْعَالَمِينَ [ سورة آل عمران من الآية: 97 ]

“Yoluna gücü yetenlerin Beytullah’ıhaccetmeleri, Allah’ın insanlar üzerindeki bir hakkıdır. Kim de (haccın farz oluşunu) inkârederse, bilsin ki Allah, âlemlerden (onun haccından ve diğeramelinden) müstağnîdir.”  (Âl-i İmrân Sûresi: 97)” (el-Muğnî,cilt: 3, sayfa: 212)

Âyettegeçen “gücü yetmek/istitâe” lafzından kasıt; bedensel vemâli açıdan güç yetirmektir.

İlmîAraştırmalar ve Fetvâ Dâimî Komitesi’nin fetvâlarındaşöyle gelmiştir:

“Haciçin güç yetirmekten kasıt; bedensel açıdan sağlıklıolması, Beytullah’a kendisini ulaştıracak uçak veya araba veyaherhangi bir binek veyahut da durumuna göre yol ücreti gibi, ulaşımimkânına sahip olması, gidiş ve geliş sırasındakendisine yetecek yiyeceğe sahip olması, bütün bunların dahacdan dönünceye kadar nafakaları kendisine âit olan kimselerin nafakalarındanarta kalan malla olması ve kadın ise, hac veya umre yolculuğusırasında onunla birlikte kocası veya mahremininolmasıdır.” (İlmî Araştırmalar ve Fetvâ DâimîKomitesi Fetvâları; c: 11, s: 30)

Değerliâlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- bu konudaşöyle demiştir:

“Güçyetirmek iki türlüdür:Bedensel ve mâli yönden güç yetirmektir. Mâliyönden güç yetirmek, haccın farz olmasının bir şartıdır.Bedensel yönden güç yetirmek ise, haccın edâsının bir şartıdır.”(Aylık Görüşme; c: 1, s: 391)

Bunagöre siz, gücünüz yettiğinden dolayı haccı edâ etmeniz sizefarz-ı ayındır. Farz-ı ayın, fakir olan komşunuzatasaddukta bulunmanızdan önce gelir. Çünkü fakir olankomşunuz, nafakası size âit olan kimselerden değildir. Sizin budurumda ona sadaka vermeniz, nâfile babındandır. Farz ise, nâfiledenönce gelir.

Şeyhulislâmİbn-i Teymiyye -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyledemiştir:

“Meşrûbir şekilde haccı edâ etmek, farz olmayan sadakadan dahafazîletlidir.

Eğerbir kimsenin muhtaç olan akrabaları veya nafaka vermek zorundaolduğunuz fakirler varsa, bu takdirde onlara sadaka vermek (tasadduktabulunmak) daha fazîletlidir.

Eğerikisi de nâfile ise, bu takdirde hac daha fazîletlidir.Çünkü hac, hembedensel, hem de mâli bir ibâdettir.” (el-İhtiyârât; s: 116)

Allah Teâlâen iyi bilendir.

Bu konuda (83191)ve (106555) nolu soruların cevaplarına bakabilirsiniz.